Het
existentialisme
Het staat voor een bepaalde levenswijze. Is
een normatieve stroming die aangeeft hoe je moet leven/handelen. het fundament
van deze stroming is zwaar filosofisch uit de tak metofisica.
Het huwelijk is een onderdrukkend systeem, je
moet vrij kunnen zijn volgens Sartre en de Beauvoir.
Wat maakt een handeling goed, volgens het
existentialisme à dat antwoord moet je zelf verzinnen, je bedenkt zelf wat goed is en
wat niet, je bepaalt zelf.
Sartre zegt: Wie voor zichzelf kiest, kiest
voor allen. Wanneer ik iets voor mezelf kies moet ik het dus ook goed vinden
als anderen dit doen.
Stanley
millgram
Deed een test om te kijken hoe gehoorzaam
mensen zijn. Uit deze experimenten blijkt dat wij ons als kuddedieren gedragen.
We kijken wat de ander doet en we volgen. We vertrouwen op een ander en denken
dat het dan wel goed komt.
Sleutelbegrippen existentialisme
Houdt zich bezig met de vraag van de betekenis
van het werkwoord zijn. Houdt zich bezig met het zijn en het niet zijn. Wat is
het is. Bijvoorbeeld we zeggen dat gedachten er zijn. Maar zijn is allemaal op
een andere manier. De manier waarop iets bestaat is verchillend. Er is een
gedachte is iets anders als er is een stoel.
Je kunt zeggen:
- Dat iets is: bestaan; existentie.
Er is een ….
- Wat het is: wezen, essentie. Wat
is het dan? Wat is de essentie van een stoel? Wat is de essentie van de mens? Aristoteles zegt: de mens is het enige wezen wat kan nadenken over zichzelf.
- Dat het is: zinswijze. Hoe is
iets? Je houd je bezig met de leer van het zijn. Je houdt je bezig met hoe iets
is.
Existentie, het bestaat à je bent
er
Essentie, hoe bestaat het dan à waarom
ben je er
Wat
maakt mensen tot mensen?
De essentie van de mens
Je hebt niet allemaal iets gemeenschappelijks.
Er bestaan alleen maar individuele mensen. De zoektocht naar de mens is
onzinnig, want er is geen gezamenlijke essentie/ eigenschap dit zegt Sartre.
Sartre definieert mensen als zelfbewustzijn.
Waarom is er geen menselijke essentie?
Als iets een essentie heeft moet er een maker
zijn. Als je een ding hebt dan is er eerst een essentie van dat ding. Want je
maakt dat ding omdat je een essentie hebt. Bijvoorbeeld boemerang je maakt een
boemerang zodat het terugkomt, je maakt het omdat de essentie is dat de
boemerang terugkomt. Mensen hebben geen essentie, je leeft ineens.
De existentie gaat vooraf aan de essentie bij
de mens. Er is geen schepper volgens Sartre van de mens. Je bent wat je doet en
je kunt van jezelf maken wat je wilt. Volgens Sartre bestaan we eerst en dan
moeten we nog iets van onszelf maken.
Mensen
zijn geen dingen
Mensen zijn op een andere manier in de wereld
als dingen. Als mens ben je een ziel je kent geen ziel toe aan dingen. Als je
als ding behandeld wordt vind je dit niet prettig.
Een ding wil niks. Het zijn van de dingen is gesloten.
Een ding heeft geen relatie met zichzelf, heeft geen bewustzijn. Een mens wil
wel iets.
Een mens wil iets en kan nadenken over
zichzelf. Je kunt je eigen emoties onderzoeken. Je kunt afstand nemen van
jezelf maar tegelijkertijd ook kijken naar jezelf. Je bestaat voor jezelf. Je
kan elk moment je gedrag veranderen. Je bewustzijn is een proces. Als je opzoek
gaat naar jezelf, wat vind je dan? Je ‘ik’ is een proces. Er is geen excuus
voor de mens die jij bent. Je karakter is aangeboren en aangeleerd. Sartre gaat
er vanuit dat als jij iemand anders wilt zijn, dat je je dan maar gewoon anders
gaat gedragen. Je kunt dan iemand anders zijn.
Wij zijn vrije wezens, dus kunnen wij
betekenis geven aan het leven. Je geeft zelf betekenis aan het leven, je geeft
betekenis aan dingen en je geeft betekenis aan ‘ goed’ en ‘kwaad’. We moeten
zelf betekenis geven aan de wereld en aan dingen om ons heen. Je komt hier niet
aan onder uit. Je moet betekenis geven aan dingen dit doe je automatisch. Je
kunt ook niet niet kiezen je hebt altijd een keus. Dit zegt Sartre. Je bent
voor alle keuzes die je maakt verantwoordelijk, je hebt geen excuus, je hebt
zelf die keus gemaakt.
Er is
één excuus, de gesitueerde vrijheid of facticiteit. Je
kiest niet of je zonder benen geboren wordt. Waar je wel voor kiest is hoe je
daarmee omgaat. Als je zonder benen geboren wordt kun je zielig achter de
geraniums gaan zitten maar je kunt er ook voor ‘kiezen’ om goed te worden in
sport en mee te doen aan de paralympisch. Facticiteit à is de
(negatieve) situatie waarin je je bevind, heb je positieve vrijheid, het
vermogen om te kiezen hoe je met de situatie omgaat.
Vrijheid is het vermogen tot transcenderende
van de facititeit à het in staat zijn om in elke situatie jezelf af te vragen hoe je je
gaat gedragen
Mauvaise
foià het ontkennen van de vrijheid/verantwoordelijkheid. Als je je vrijheid
ontkent, ontken je ook je menselijkheid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten