HC 15 OLP4
Agogiek en Diversiteit-2:
gerontagogiek.
Agogiek en Diversiteit-2:
gerontagogiek.
Indeling
De “rijpere”volwassene à “middle adulthood” (hfdst 9)
a. Fase van rijpheid à balans opmaken (40-55 jaar)
b. Fase van “tweede levensontwerp” (50-65 jaar)
De oudere volwassene à “late adulthood” (hfdst 10)
a. Vroege ouderdom (65-75 jaar)
b. Midden ouderdom (70-85 jaar)
c. Hoge ouderdom (85 jaar en verder…)
De oudere volwassene.
A. Vroege ouderdom
“jonge ouderen”(65-75 jaar)
Kernthema’s:
Pensionering ????
Grootouders à kleinkinderen
Verlies / rouw
B. Midden ouderdom
“oude ouderen” (70-85 jaar)
Kernthema’s:
Afhankelijkheid / beperkingen
Verlies partner / familieleden
Voldoening à aanvaarding versus wanhoop
C. Hoge ouderdom
“oudste ouderen” ( >85 jaar)
Toename lichamelijke en psychische achteruitgang
Selectief optimaliseren met compensatie (SOC)
Proces van benefit finding
Terminale daling
10 zijn je kinderjaren.
20 ga je aan het sparen.
30 ben je al getrouwd.
40 ben je hiervoor te oud.
50 komen de ongemakken.
60 ga je aan het zakken.
70 daalt het leven af.
80 sta je bij het graf.
90 kun je ook nog leven.
100 is aan God gegeven.
Gegevens over ouderen:
De oudste mens.
Hoeveel invloed op het bereiken van een hoge leeftijd is toe
te schrijven aan levensstijl en hoeveel aan sterke genen? Jeanne-Louise Calment (1875-1997),
de oudste mens ooit, werd 122 jaar oud en rookte nog tot vijf jaar voor haar
dood, al was het naar verluidt maar twee sigaretten per dag. Zelf schreef ze
haar goede gezondheid toe aan veel olijfolie, port en een kilo chocola per
week. Zoals vaak bij extreem oude mensen, zat het in de familie. Haar moeder
werd 86, haar vader 94 en haar oudere broer 97 jaar oud.
Lichaamsveranderingen: psychologische reacties.
Publieke lichaamsbewustzijn.
Private lichaamsbewustzijn.
Lichaamscompetentie.
Copingstrategieen.
-probleemgericht.
-emotiegerichte coping.
à Selectief optimaliseren met compensatie.
Ouders geven hun kinderen een kinderfiets. Waarom zouden
kinderen hun bejaarde ouders geen rollator kunnen geven? Ze kunnen er nu al
voor gaan sparen, want ouderdom is, anders dan ziekte, voorspelbaar.
Hans Hillen, voorzitter van het
College voor Zorgverzekeringen in Buitenhof, 1 februari 2004.
Ziekten oudere.
Ouderen hebben vooral last van hoge bloeddruk (hart
en vaten) en gewichtsslijtage (bewegingsstelsel). Hart en vaat aandoeningen en
diabetes nemen toe.
Prognose belangrijkste ouderdomsgerelateerde ziekten en
aandoeningen (van Oers, 2002).
Cognitieve veranderingen:
Vloeibare intelligentie (fluid intelligence).
7 – 12 – 8 – 14 – 11 – 18 - 16- …. - …..
Gekristalliseerde intelligentie (crystallized
intelligence).
Vanaf 50 jaar: lichte afname reactiesnelheid.
Vanaf 60 jaar: afname op meerdere onderdelen (niet
verbale intelligentie).
Gekristalliseerde intelligentie : langer aanwezig!
Selectieve optimalisering met compensatie.
Sociale veranderingen:
Verlieservaringen dierbare familieleden / vrienden (leeftijds)genoten.
Verhuizing kinderen.
Eenzaamheid (13 % > 65 jaar).
Sociale eenzaamheid: onvoldoende contacten.
Emotioneel eenzaam: weinig diepgang in contacten.
Gevolgen vergrijzing in de samenleving:
Andere bevolkingssamenstelling.
Verlenging
gemiddelde levensduur.
Toename van het aantal chronische ziekten.
Vraag naar aanvullende zorg zal toenemen.
Toename van het aantal ouderen met dementie.
Meer ouderen in het ziekenhuis.
Mantelzorg, sociale netwerk.
Perspectieven; een andere kijk op ouderdom.
De MAAS-studie Universiteit Maastricht: risicofactoren en
beschermende factoren
RUST ROEST-model, activiteitsmodel.
Competentiemodel: uitgangspunt is de persoon en zijn
situatie, kwaliteit van leven, autonomiemodel, vraaggestuurde zorg, client niet
patient.
MULTIFACTORIEEL model
“samenspel” tussen biologische, psychologische en sociale factoren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten